Lyme Hastalığı Hakkında Her Şey: Sessiz İlerleyen Tehlike
Kapak Görselleri: Instagram/ @bellahadid, Getty Images
İsmini ABD’nin Old Lyme kasabasından alan ama etkileri tüm dünyada görülen “lyme hastalığı”, son yıllarda yalnızca medikal dünyada değil, magazin dünyasında da sıkça karşımıza çıkıyor. Peki, nedir bu Justin Timberlake’in meşhur İstanbul konserinden beri konuştuğumuz lyme hastalığı? Nasıl bulaşır ve tabii en önemlisi neden bu kadar geç teşhis ediliyor?
Lyme, “borrelia burgdorferi” adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığı. Genellikle enfekte olmuş keneler aracılığıyla bulaşıyor. Kene ısırıklarının hastalık taşıyabildiğini ve bu yüzden onları hemen çıkarmanın önemli olduğunu dile getiren Dr. Öğr. Üyesi Burcu Çevreli, hastalıktan insanlar dışında köpeklerin ve nadiren kedilerin de etkilenebildiğini söylüyor. Hastalığın insanlarda ilk belirtileri grip benzeri semptomlar, yorgunluk, baş ağrısı ve eklem ağrısı gibi gözükse de zamanla sinir sistemine ve kalbe kadar ulaşabiliyor. En dikkat çekici işareti ise vücutta oluşabilen döküntüler. İşin tuhaf yanı ise birçok vakada bu döküntülerin hiç görülmemesi. Lyme hastalığının en büyük zorluğu, teşhis sürecinin çok uzun sürmesi. Belirtiler o kadar genel ve sinsi ki depresyon, kronik yorgunluk sendromu ya da fibromiyalji gibi başka hastalıklarla karıştırılabiliyor. Doğru tanı konulana kadar yıllar geçebiliyor ve bu da kişi de hem fiziksel hem psikolojik bir yıpranma yaratıyor.
BELLA HADID’İN MÜCADELESİ
Bella Hadid de lyme hastalığıyla mücadele eden ve hastalığı duymamızı sağlayan isimlerden biri. 2023 yılında Instagram hesabından paylaştığı özel bir albümle 2012’den beri sürdürdüğü lyme savaşını ilk kez bu kadar açık bir şekilde anlatmıştı. Serumlar, iğneler, hastane odaları… Böylece “mücadelemi görün istiyorum” diyerek binlerce hayranına da ilham oluyor. Annesi Yolanda Hadid ve erkek kardeşi Anwar Hadid’in de aynı hastalıkla mücadele eden isimler arasında olduğunu biliyor muydunuz?
Instagram/ @bellahadid
JUSTIN TIMBERLAKE VE GÖRÜNMEYEN YORGUNLUK
Justin Timberlake de dünya turnesini tamamladıktan sonra lyme teşhisi aldığını açıkladı. Konser iptalleri, sahneden uzak kalmalar bir süredir “kariyer molası” ya da “tükenmişlik sendromu” olarak yorumlanıyordu ama aslında arka planda süregelen bir sağlık mücadelesi olduğunu tüm dünyaya duyurdu. Timberlake’in de belirttiği gibi, bu hastalık dışarıdan görünmese de kişinin yaşam kalitesini derinden etkileyebiliyor; hele ki bu kişi bir sahne insanıysa.
UZMANLAR NE DİYOR?
Bella Hadid ve Justin Timberlake dışında Justin Bieber, Avril Lavigne, Shania Twain, Alec Baldwin ve Ben Stiller gibi birçok ünlü de lyme ile yaşadıklarını kamuoyuyla paylaşanlardan. Ortak noktaları mı? Hepsinin hastalığı uzun süre fark edilmemiş ve yıllar sonra teşhis edilebilmiş. Bu da lyme’ın ne kadar sinsi ve gizli ilerleyebileceğinin en büyük kanıtı. Teşhisten sonra ise tedavisi mümkün. Lyme hastalığının eşler arasında geçiş gösterebildiği gibi bu hastalığa yakalanmış annelerden çocuklarına da bulaşabildiğini belirten Medicana Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Vedat Turhan, tanı sonrası tedavinin mümkün olduğunu söylüyor ve ekliyor: “Lyme, temelde bir enfeksiyon hastalığı. Bu nedenle ilk olarak düşünülecek temel tedavi antibiyotik tedavisi. Bunun yanında İVİG, plazmaferez, HBO, spesifik bir takım gıda takviyeleri ve tüm vücut hipertermisi gibi uygulamalar da vakalara göre Lyme tedavilerine eklenebilir. Lyme’dan korunmanın en iyi yolu doğada, açık havada gezintiye çıkarken bacakları kaplayacak pantolon, uzun kollu giysiler ve bot giymek. Sadece kene değil farklı bir böcek ya da sinek ısırması meydana geldiğinde ilk etapta mutlaka bir enfeksiyon uzmanına ve bu konuda kapsamlı bir merkeze başvurmak gerekiyor. Lyme hastalığında erken teşhis oldukça önemli. Ayrıca dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak da güçlü bir bağışıklık sisteminin oluşmasına katkıda bulunacaktır. Bağışıklık sisteminin güçlü olması lyme ile mücadelede olmazsa olmazdır.”
Yazı: Damla Durak